خودرو قطعات مصرفی زیادی دارد که هرکدامشان به مرور زمان دچار آسیب، فرسودگی یا به دلیل استفاده عمرشان تمام می‌شود. اگر پاییز و زمستان امسال را به خاطر این که بخاری ماشین پارسال کار می‌کرد شروع کردید و پس از روشن کردن بخاری، باد گرم دریافت نکردید؛ باید بدانید که بخاری ماشین هم نیاز به سرویس دارد و قطعات زیادی برای رساندن باد گرم به کابین باید کار کنند.
این که بخاری ماشین گرم نمی‌کند دلایل مختلفی دارد که برخی از آن‌ها به راحتی و در کمترین هزینه قابل رفع هستند و برخی دیگر ممکن است نیاز به تعویض قطعاتی داشته باشند که باید توسط تعمیکار انجام شود. با رسیدن فصل سرما اگر بخاری ماشین گرما نمی دهد و شما میخواهید مشکلش را برطرف کنید؛ در ادامه با 7 علت گرم نکردن بخاری ماشین بیشتر آشنا شوید.
7 دلیل برای این که چرا بخاری ماشین کار نمی‌کند
دلایلی که باعث می‌شوند بخاری ماشین از کار بیفتد، ممکن است پیچیده و متنوع باشند. در ادامه این بخش به‌طور مفصل این مشکلات را بررسی می‌کنیم تا به شما کمک کنیم با تشخیص و رفع صحیح آن‌ها، دوباره از گرمای بخاری ماشین خود لذت ببرید.
خرابی هسته بخاری: چرا بخاری ماشین گرما نمی‌دهد؟
اولین دلیل گرم نکردن بخاری ماشین ممکن است به خاطر معیوب بودن هسته بخاری باشد. در واقع اصلی‌ترین بخش سیستم گرمایشی خودرو، هسته بخاری است که کارکرد آن شبیه به یک رادیاتور کوچک است و نقش مهمی در تولید هوای گرم برای کابین دارد.
ساختار این قطعه شامل پره‌‌هایی است که مایع خنک‌کننده گرم از داخل آن عبور می‌کند و عملکرد آن بدین صورت است که گرمای این مایع به پره‌های هسته منتقل می‌شود و سپس فن، هوا را از روی این پره‌ها عبور می‌دهد تا گرما را به داخل کابین هدایت کند.
از مهم‌ترین مشکلات وجود اشکال در هسته بخاری ماشین، گرفتگی مسیر داخلی آن است. در طول زمان، رسوبات ناشی از مایع خنک‌کننده در این قسمت تجمع می‌کنند و باعث مسدود شدن یا کاهش جریان عبور راحت مایع می‌شوند.
این رسوبات، لایه‌های زنگ زدگی یا جرم هستند که از مانع از حرکت آزادانه مایع خنک‌کننده شده و در نتیجه، بخاری ماشین گرمای لازم را تولید نمی‌کند. برای حل این مشکل، بهتر است هسته بخاری به طور کامل تمیز یا در صورت نیاز تعویض شود.
با این حال، این امکان وجود دارد که هسته بخاری سوراخ شده و دچار نشتی شده باشد. این نشتی، منجر به کاهش مایع خنک‌کننده و افت شدید کارایی بخاری ماشین می‌شود. در چنین شرایطی، مایع خنک‌کننده به جای اینکه در مسیر گردش خود به بخاری برسد، نشت کرده و سیستم را ناکارآمد می‌سازد.
معیوب بودن موتور یا مقاومت دمنده بخاری: چرا جریان هوای گرم ضعیف است؟
هوای گرم تولید شده توسط هسته بخاری از طریق موتور دمنده وارد کابین خودرو می‌شود. عملکرد ناقص دمنده، هیچ هوایی را از بخاری ماشین به داخل خودرو نمی‌فرستد. آن هم در صورتی که حتی مایع خنک‌کننده به درستی کار کند و گرما به اندازه کافی در سیستم تولید شده باشد.
موتور دمنده مانند فن‌های موجود در تهویه هوا یا سیستم‌های گرمایش خانگی عمل می‌کند و وظیفه دارد که هوا را از روی هسته بخاری عبور داده و به داخل کابین خودرو هدایت کند و به این دلیل، چرخش آزادانه آن بسیار مهم است.
اگر این موتور خراب شده باشد، دلایل متفاوتی دارد. یکی از رایج‌ترین علت کار نکردن فن بخاری ماشین، قدیمی بودن، فشار زیاد از حد یا استفاده طولانی مدت از این موتور دمنده است که باعث می‌شود بسوزد و نتواند مدنده را بچرخاند.
در این حالت، موتور به‌طور کامل متوقف می‌شود و هیچ هوایی از بخاری ماشین به داخل کابین راه پیدا نمی‌کند و شما نمیتوانید خودتان را گرم کنید. همچنین یک ایراد دیگر برای خرابی این بخش وجود دارد، آن‌هم خرابی مقاومت دمنده است.
بهتر است بدانید، مقاومت دمنده تنظیم کننده سرعت موتور برای انتقال هوای گرم است و معیوب شدن این قطعه، به این معنی است که شما تنها می‌توانید بخاری را روی یک سرعت ثابت (مثلاً کم یا زیاد) استفاده کنید یا حتی ممکن است بخاری اصلاً کار نکند.
تعویض یا تعمیر موتور دمنده و مقاومت آن، بسته به نوع مشکل و شدت خرابی، می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. همچنین بررسی سیم‌کشی‌های مربوط به این بخش نیز می‌تواند به رفع مشکل کمک کند. البته در صورتی که تعمیرکار این کار را انجام دهد.
کم یا آلوده بودن مایع خنک‌کننده: آیا مایع خنک‌کننده باعث سردی بخاری ماشین شده است؟
دیگر علت گرم نکردن بخاری ماشین کم بودن یا آلوده بودن مایع خنک کننده است. مایع خنک‌کننده خودرو که اغلب ترکیبی از آب و ضدیخ است، نقش بسیار مهمی در سیستم گرمایش ایفا می‌کند. اگر کم باشد، نه تنها برای بخاری، بلکه برای سلامت موتور هم بد است.
شاید نام این مایع شما را به اشتباه بیندازد، اما برخلاف نام آن این مایع تنها برای خنک کردن موتور به کار نمی‌رود؛ بلکه بخاری خودرو از گرمای این مایع برای گرم کردن هوای داخل کابین استفاده می‌کند.
اگر سطح مایع خنک‌کننده درون سیستم گردش مایع در موتور ماشین پایین باشد یا این مایع به دلایلی همچون آلودگی و زنگ‌زدگی کارایی خود را از دست داده باشد، بخاری ماشین نمی‌تواند به درستی کار کند.
علت‌های مختلفی برای پایین بودن سطح مایع خنک‌کننده وجود دارد. مهم‌ترین آن، نشتی در سیستم است. برای مثال، شلنگ‌ها، اتصالات یا رادیاتور می‌توانند دچار سوراخ یا ترک شوند که منجر به خروج مایع و کاهش سطح آن می‌شود.
همچنین هسته بخاری هم نقشی دیگر در نشتی مایع خنک کننده دارد. از طرف دیگر، مایع آلوده که حامل ذراتی از زنگ‌زدگی یا رسوبات است، به مرور زمان در داخل سیستم خنک‌کننده را مسدود کرده و عملکرد بخاری ماشین را مختل می‌کنند.
برای پیشگیری از این مشکل، توصیه می‌شود که آب رادیاتور خودرو به صورت دوره‌ای تعویض شود تا هم از آلودگی‌ها جلوگیری شود و هم سطح مایع به میزان مناسبی حفظ شود. همچنین، استفاده از ضدیخ با کیفیت و استاندارد می‌تواند به افزایش طول عمر سیستم خنک‌کننده و بهبود عملکرد بخاری کمک کند.
خرابی ترموستات: چرا موتور داغ است ولی بخاری سرد؟
علت این که بخاری ماشین باد گرم نمیزنه شاید خرابی ترموستات باشد. ترموستات در سیستم خنک‌کننده خودرو مانند یک کنترل‌کننده دما عمل می‌کند و در صورت پایین بودن دمای مایع خنک‌کننده، اجازه نمی‌دهد که وارد موتور و سیستم گرمایش شود.
ترموستات ماشین زمانی باز می‌شود که دمای موتور و مایع خنک‌کننده به اندازه کافی افزایش یافته باشد. اگر این قطعه حیاتی خراب شود و در حالت باز باقی بماند، مایع خنک‌کننده که گرمای کافی ندارد، در نتیجه بخاری ماشین نیز هوای گرم تولید نخواهد کرد.
خرابی ترموستات معمولاً به دلیل فرسودگی یا رسوبات در داخل آن رخ می‌دهد. وقتی ترموستات عملکرد صحیحی نداشته باشد، دمای موتور و مایع خنک‌کننده کنترل نمی‌شود و ممکن است باعث گرم نشدن بخاری و حتی افزایش مصرف سوخت شود.
همچنین، اگر ترموستات در حالت بسته گیر کند، ممکن است مایع خنک‌کننده به درستی به موتور نرسد و دمای موتور به شدت افزایش یابد. تعویض ترموستات یک راه‌حل ساده و معمولاً کم‌هزینه است که می‌تواند به سرعت مشکل را حل کند.
بسیاری از رانندگان این قطعه را نه فقط به دلیل گرم نکردن بخاری ماشین، بلکه برای پیشگیری از مشکلات جدی‌تر در سیستم خنک‌کننده و عردم گرمایش بخاری، در دوره‌های مشخص سرویس تعویض می‌کنند. علاوه بر این، بخاری ماشین بدون ترموستات گرم نمی‌کند.
شیلنگ بخاری آسیب‌دیده: چطور یک شیلنگ خراب می‌تواند بخاری را از کار بیندازد؟
از دیگر قطعات حیاتی که در علت گرم نکردن بخاری ماشین نقش مهمی ایفا می‌کنند، شلنگ‌های بخاری ماشین هستند. این شلنگ‌ها در سیستم خنک‌کننده خودرو وظیفه انتقال مایع خنک‌کننده از موتور به هسته بخاری و بالعکس را دارند.
اگر شلنگ‌ها دچار ترک‌خوردگی، فرسودگی یا پارگی شوند، مایع خنک‌کننده نمی‌تواند به‌درستی به هسته بخاری برسد و در نتیجه بخاری نیز قادر به تولید هوای گرم نخواهد بود. شلنگ‌های بخاری در طول زمان مستعد فرسایش و خرابی هستند.
یکی از علائم خرابی شلنگ بخاری، نشت مایع خنک‌کننده در اطراف اتصالات شلنگ یا زیر خودرو است. همچنین، ممکن است در شلنگ‌ها ترک‌های ریز یا نشتی‌های کوچک ایجاد شود که با گذشت زمان بزرگتر شده و به کاهش کارایی بخاری منجر می‌شود.
خرابی شلنگ بخاری معمولاً به راحتی قابل تشخیص است و باید بلافاصله تعویض شود. علاوه بر این، بد نیست، برای جلوگیری از خرابی این قطعات و گرم نکردن بخاری خودرو، بهتر است به‌طور دوره‌ای آن‌ها را بررسی کرده و از سالم بودن‌شان اطمینان حاصل کنید.
هواگیری سیستم خنک‌کننده: چگونه هوای اضافی در سیستم، بخاری را از کار می‌اندازد؟
شاید این امر کمترین تاثیر را در گرم نکردن بخاری ماشین داشته باشد، اما وجود هوا در سیستم خنک کننده، یکی از مشکلات کمتر شناخته شده ولی تأثیرگذار است که می‌تواند علاوه برا آسیب به واشیر سرسیلندر، به گرم نکردن بخاری منجر شود.
این مشکل زمانی رخ می‌دهد که هوا در سیستم خنک‌کننده محبوس می‌شود و مانع از جریان آزادانه مایع خنک‌کننده در داخل سیستم می‌شود. وجود این هوا ممکن است از پر کردن ناقص مایع خنک‌کننده، نشتی‌ها، یا حتی سرویس نامناسب سیستم نشأت بگیرد.
در صورتی که قفل هوا در سیستم وجود داشته باشد، مایع خنک‌کننده توانایی رسیدن راحت به هسته بخاری را ندارد و به‌این‌ترتیب بخاری قادر به تولید گرما نخواهد بود و شما در داخل کابین احساس سرما خواهید کرد.
برای رفع این مشکل، باید هواگیری انجام بدهید. این کار معمولاً توسط مکانیک انجام می‌شود. با این حال، در برخی از خودروها، پیچ تخلیه هوای سیستم خنک‌کننده وجود دارد که می‌توان از طریق آن هوا را به‌آسانی خارج کرد و عملیات هواگیری را انجام داد.
گرفتگی رادیاتور بخاری: دلیل اصلی گرم نکردن بخاری ماشین
عملکرد صحیح بخاری ماشین وابسته به جریان مداوم و آزاد مایع خنک‌کننده در رادیاتور بخاری است. با این حال، باید بدانید که با گذشت زمان و استفاده مداوم از خودرو مخصوصا ماشین‌های قدیمی، احتمال گرفتگی این رادیاتور افزایش می‌یابد.
این گرفتگی‌ها ناشی از تجمع رسوبات معدنی، زنگ‌زدگی، یا حتی ورود ذرات خارجی به سیستم رادیاتور هستند. هرگونه انسداد در رادیاتور بخاری، علاوه بر کاهش کارایی بخاری، ممکن است به مشکلات جدی‌تری برای سیستم خنک‌کننده خودرو منجر به وجود بیاورد.
گرفتگی در رادیاتور بخاری مانع از رسیدن مایع خنک کننده به هسته بخاری می‌شود و نتیجه این وضعیت، سرد ماندن هوای خروجی بخاری است، آن هم در صورتی که موتور ماشین به درستی گرم باشد.
در واقع، وقتی رادیاتور بخاری به‌درستی عمل نمی‌کند و دچار گرفتگی شده یا کاملا پوسیده و کهنه شده است، نه‌تنها از گرمای مطبوع بخاری محروم می‌شوید، بلکه با یک تهدید جدی برای سلامت موتور خودرو نیز روبرو هستید.
برای حل این مشکل، معمولاً نیاز به شستشو یا تعویض رادیاتور بخاری است. شستشوی رادیاتور بخاری ماشین با نوشابه کاملا اشتباه است و بهتر است با سرویس دوره‌ای و استفاده از مایع خنک‌کننده باکیفیت و استاندارد، از ایجاد رسوبات و زنگ‌زدگی جلوگیری کرده و عمر مفید رادیاتور بخاری را افزایش داد.
جمع‌بندی
برای این که گرمای بخاری به داخل کابین برسد، قطعات مصرفی مختلفی باید کار کنند تا شما بتوانید سرمای زمستان را در داخل کابین خودرو احساس نکنید. در این مطلب 7 علت گرم نکردن بخاری ماشین را معرفی کردیم که ممکن است یکی از آن‌ها مشکل گرم نکردن بخاری ماشین‌تان باشد. اگر میخواهید هر سال با شروع فصل‌های سرد بدون نگرانی از گرمای بخاری خودرو بهره ببرید، بهتر است سرویس دوره‌ای این سیستم گرمایشی ماشین را فراموش نکنید.
