هر سیستمی در جهان محدودیتهای خاص خود را دارد و موتور خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست. موتور خودرو در طول عملکرد خود داغ میشود که تا حد مشخصی از آن طبیعی است اما در برخی مواقع این میزان داغی از حد استاندارد آن فراتر میرود. هر موتوری ظرفیت مشخصی برای گرم شدن دارد و صاحب خودرو باید این ظرفیت را بشناسد و همیشه نسبت به دمای موتور خودروی خود آگاه باشد.
در این مقاله اختصاصی از مجله تایر برای شما شرح خواهیم داد که چرا گاهی دمای موتور خودرو از حد مشخصی فراتر میرود، در چنین شرایطی چه کارهایی باید انجام دهید و چطور میتوانید از وقوع این حالت جلوگیری کنید.
چرا موتور خودرو گاهی بیش از حد داغ میشود؟
با وجود پیشرفتهای چشمگیری که در تکنولوژی امروز مشاهده میشود هنوز موتور خودروها گرمای زیادی تولید میکنند که این پدیده تنها بر اساس قانون دوم ترمودینامیک توجیه پذیر است، یعنی هرگز نمیتوان صددرصد انرژی تولید شده در موتور خودرو را به انرژی مکانیکی تبدیل کرد و همیشه بخشی از این انرژی به صورت گرما هدر میرود و همین گرمای هدر رفته است که باعث داغ شدن موتور خودروی شما میشود.
موتور خودرو تا چه اندازه میتواند داغ شود؟
حال که علت داغ شدن موتور خودرو را شناختید و دانستید که این اتفاق طبق قوانین فیزیک، طبیعی است اکنون باید بدانید که این گرما چه سقفی دارد یعنی موتور خودروی شما تا چه اندازه میتواند داغ شود؟ مشاهدهها نشان داده است که گاهی موتور ماشین تا اندازهای داغ میشود که فلزات موجود در آن به رنگ قرمز و گداخته در می آید. اگر از منظر اعداد و ارقام بخواهیم این موضوع را روشن کنیم واقعیت این است که ظرفیت داغ شدن موتور بیشتر خودروها 120 درجه سانتیگراد است و تا این دما است که مایعات خنک کننده میتوانند عملکرد درستی داشته باشند. در دماهای بالاتر از این مقدار، سیستم خنک کننده تحت فشار زیادی قرار میگیرد و نمیتواند موتور را خنک کند.
هرگز سعی نکنید بالاترین ظرفیت گرمایی موتور خودروی خود را امتحان کنید، چون این مقدار با مقادیر معمول فاصله زیادی دارد. البته خودروهای مسابقهای طوری طراحی شدهاند که بتوانند دماهای بالاتر از 120 درجه را نیز تحمل کنند اما این خودروها قیمت بسیار بالایی دارند چون توسط طراحان حرفهای و از مواد گران قیمت تهیه شدهاند. جالب است بدانید که موتور برخی از خودروها قابلیت تحمل دماهای 150 تا 200 درجه را نیز دارند اما این میزان تحمل آنها تنها برای یک مدت کوتاه است و پس از این مدت عملکرد موتور و قسمتهای دیگر خودرو مختل خواهد شد. به طور کلی حداکثر دمای مناسب برای عملکرد خودرو حدود 90 تا 100 درجه است و در دماهای بالاتر امکان آسیب به موتور آن وجود دارد.
برای موتوری که بیش از حد داغ شده چه اتفاقی میافتد؟
موتوری که دمای آن از حد استاندارد بالاتر رفته باشد حتی با رانندگی در مسافت کوتاه هم ممکن است صدمه ببیند و قطعات مهم داخل آن مثل سرسیلندر دچار آسیب جدی شود. حال اگر رانندگی را در زیر تابش نور خورشید و یا با استفاده از جریان AC در بالاترین تنظیمات آن ادامه دهید آسیبها زودتر و جدیتر از آن چه که انتظار دارید رخ خواهند داد. خ
وشبختانه خودروهای مدرن دارای نمایشگر دمای موتور هستند و در صورت بالا رفتن دما به راننده هشدار میدهند. وقتی این نمایشگر آبی باشد یعنی موتور خودرو خنک است اما اگر چراغ آبی خاموش شود یعنی موتور دمای نرمالی دارد اما اگر چراغ زرد شود یعنی موتور در حال داغ شدن است در این شرایط بهترین کار متوقف کردن خودرو است.
کافی است به مدت چند دقیقه خودرو را نگه دارید و حتما کولر را نیز خاموش کنید اما بخاری را روشن نگه دارید تا گرمای تولید شده در موتور به داخل خودرو منتقل شود. اما اگر نمایشگر دما به محدوده قرمز رنگ رسیده باش بهتر است با یک متخصص تعمیر خودرو تماس بگیرید.
در این شرایط چه باید کرد؟
حال اگر موتور خودروی شما داغ شد و به تعمیرکار متخصص دسترسی نداشتید هرچه سریعتر خودرو را متوقف کرده و مراحل زیر را انجام دهید تا دمای موتور کاهش یابد تا بتوانید به رانندگی ادامه دهید و از آسیب به موتور نیز پیشگیری کنید.
کاپوت را باز کنید: اولین قدم برای خنک کردن موتور باز کردن کاپوت است. این کار تاثیر زیادی در خنک شدن موتور دارد به خصوص اگر موتور بر اثر داغ شدن پر از بخار شده باشد. البته با دست خالی این کار را انجام ندهید، بهتر است سی دقیقه صبر کنید سپس کاپوت را باز کنید اما اگر عجله دارید میتوانید با بکسل کردن خودرو آن را به نزدیکترین تعمیرگاه برسانید.
خنک کننده را بررسی کنید: پس از آن که موتور خنک شد مایع خنک کننده را بررسی کنید تا مطمئن شوید خالی نیست. این مایع درون یک ظرف پلاستیکی نیمه شفاف نیزدیک رادیاتور قرار دارد. اگر این ظرف هنوز پر باشد یعنی خودرو دچار مشکل الکتریکی یا مکانیکی (مثل اشکال در ترموستات یا پمپ آب یا تسمه پروانه) شده است که باید تعمیر شود. اما اگر ظرف خالی باشد ممکن است دچار نشتی شده باشد، در این صورت فورا زیر ماشین را چک کنید تا از عدم نشتی مطمئن شوید سپس سراغ مرحله بعدی بروید.
ضد یخ بریزید: ضد یخ تنها برای جلوگیری از یخ زدگی نیست بلکه اثر خنک کنندگی هم دارد و همیشه باید آن را برای چنین شرایطی در داخل اتومبیل خود داشته باشید. اگر مشکل داغ شدن موتور خودرو از کمبود خنک کننده باشد ضد یخ آن را به راحتی حل خواهد کرد. ابتدا با احتیاط با کمک یک دستمال درب رادیاتور را باز کنید سپس ضد یخ را مستقیما داخل آن بریزید، اگر موتور بلافاصله خنک نشد مشکل از موتور خودروی شما است.
برای جلوگیری از داغ شدن موتور خودرو چه باید کرد؟
داغ شدن موتور خودرو به سادگی قابل اجتناب است، با رعایت این نکات شما میتوانید از داغ شدن موتور خودرو در هر شرایطی جلوگیری کنید.
آهسته و پیوسته رانندگی کنید: در هوای گرم و زیر تابش نور خورشید با سرعت بالا رانندگی نکنید. بالا بردن ناگهانی سرعت و ترمز گرفتن ناگهانی بار موتور را افزایش میدهد و در مدت کوتاهی دمای موتور را بالا میبرد.
ضد یخ آماده داشته باشید: همیشه یک ظرف آماده ضد یخ که با مقدار مساوی آب مخلوط شده باشد در خودرو نگه دارید تا در شرایط اضطرار بتوانید از آن استفاده کنید.
همیشه مقدار خنک کننده را چک کنید: قبل از شروع رانندگی به خصوص در مسیرهای طولانی، حتما مقدار خنک کننده داخل موتور خودرو را چک کنید و مطمئن شوید که مقدار کافی از آن را دارید. سعی کنید این کار را به عادت رانندگی تبدیل کنید و از خنک کنندههای بی کیفیت و یا خنک کنندههایی که تغییر رنگ داده باشند و یا ته نشین شده باشند خودداری کنید.
درب رادیاتور خودرو را بررسی کنید: این بخش از رادیاتور در عملکرد خنک کنندگی سیستم نقش مهمی دارد و فشار آن از جوش امدن مایعات و داغ شدن خودرو جلوگیری میکند. البته درب رادیاتور به مرور زمان فرسوده میشود و هوا از آن نشت میکند در نتیجه فشار سیستم افزایش یافته و موتور داغ میشود.
کندانسور را تمیز کنید: به مرور زمان با تجمع ضایعات و رسوبات در قسمت جلوی خودرو، سیستم خنک کننده خودرو دچار مشکل میشود اما اگر کندانسور خودرو مرتبا تمیز شود این مشکل برطرف خواهد شد.
تسمه موتور را چک کنید: عملکرد اصلی تسمه موتور انتقال انرژی چرخشی موتور به قسمتهای دیگر از جمله سیستم خنک کننده است و اگر این تسمه عملکرد درستی نداشته باشد سیستم خنک کننده به خوبی کار نخواهد کرد.
