علل نشتی روغن موتور و روش‌های رفع آن

نشت روغن موتور یکی از اتفاقاتی است که توسط برخی از رانندگان نادیده گرفته می‌شود و یکی عوامل مهم آسیب به موتور خودرو و کاهش کیفیت آن است که نباید ناچیز در نظر گرفته شود. نشتی روغن وتور می‌تواند نشانه‌ای از یک دردسر بزرگ در قلب خودرو باشد. آیا می‌دانید همین قطرات روغن که بر زمین چکیده می‌شود، می‌تواند به از دست دادن قدرت موتور، کاهش کارایی و حتی خطرات جدی برای ایمنی خودرو منجر شود؟  در این مطلب، به‌طور کامل به علل، خطرات و روش‌های رفع نشت روغن موتور پرداخته‌ایم تا بتوانید پیش از آن‌که این مشکل کوچک به بحرانی بزرگ تبدیل شود، کنترل اوضاع را به دست بگیرید.

علت‌ نشتی روغن موتور

علت نشتی روغن موتور به عوامل مختلف بستگی دارد. روغن موتور یکی از اجزای حیاتی در عملکرد صحیح خودرو است و مانع از ایجاد اصطکاک بین قطعات متحرک موتور می‌شد و از گرم‌شدن بیش از حد آن‌ها جلوگیری می‌کند. این مایع سیال در تمامی قسمت‌های مهم موتور خودرو وجود دارد و نقش حیاتی ایفا می‌کند، اما چه می‌شود اگر با نشتی روغن موتور مواجه شوید؟

نشتی روغن موتور حتی اگر یک قطره بسیار کوچک باشد و به موقع برطرف نشود، به مرور زمان گسترش پیدا می‌کند و می‌تواند هزینه بالایی روی دستتان بزارد. روغن ریزی موتور می‌تواند به خاطر خرابی واشر سرسیلندر، فرسودگی یا سوراخ شدن کارتل روغن، خرابی کاسه نمد‌ها و برخی عوامل دیگر نشتی پیدا کند. در ادامه علت های رایج نشت روغن را بیشتر توضیح می‌دهیم.

1. خرابی واشر سرسیلندر

یکی از دلایل نشتی روغن موتور از مجموعه سرسیلندر، می‌تواند به خاطر خرابی واشر سرسیلندر اتفاق بیوفتد. واشر سرسیلندر با ایجاد مهر و موم بین سرسیلندر و بلوک موتور؛ از نشت مایعاتی مانند روغن و مایع خنک‌کننده جلوگیری کند. با گذشت زمان، واشر سرسیلندر ممکن است به دلیل حرارت بالا و فشار زیاد آسیب ببیند یا ترک بخورد.

به طور مثال، خودروهای 405، پارس و 206 تیپ دو با خطرات بالای سوختگی واشر سرسیلندر همراه هستند. این امر در صورتی که به سرعت برطرف نشود، می‌تواند به علت نشتی روغن موتور 405 و 206 تیپ دو تبدیل شود. بهتر است بدانید که اگر واشر سرسیلندر خراب شود، احتمال نشت روغن از بالای موتور افزایش می‌یابد.

2. فرسودگی واشر کارتل

واشر کارتل نیز نقش مهمی در جلوگیری از نشت روغن موتور ایفا می‌کند. این واشر در بخش پایینی موتور و دور تا دور کارتل قرار دارد. با گذر زمان و در اثر حرارت و فشار زیاد، واشر کارتل ممکن است فرسوده شود یا دچار ترک‌خوردگی شود و در نتیجه، روغن از بخش پایین موتور نشت کند.

همچنین، علاوه بر واشر، خود کارتل روغن نیز ممکن است آسیب ببیند یا سوراخ شود که جزو اتفاقات ناگوار و پرهزینه در هر خودرو است. مخصوصا اگر علت نشتی روغن موتور 206 به خاطر خرابی کارتل باشد، این امر بسیار مهم است تا به سرعت یک مکانیک حرفه‌ای آن را برطرف کند تا آسیب‌های هرچه بیشتر به دیگر قطعات موتور جلوگیری شود.

3. خرابی کاسه نمد میل‌لنگ و میل‌سوپاپ

خرابی کاسه نمدها از دیگر مهم‌ترین علت نشتی روغن موتور هستند. کاسه نمدها قطعاتی هستند که برای آب‌بندی قسمت‌های متحرک موتور به‌کار می‌روند. در یک خودرو دو کاسه نمد اصلی وجود دارد که نقش حیاتی در جلوگیری از نشت روغن موتور ایفا می‌کنند، کاسه نمد میل‌لنگ (ابتدا و انتهای میلنگ) و کاسه نمد میل‌سوپاپ.

کاسه نمد میل‌لنگ در جلوی موتور و در بخش عقبی موتور نصب می‌شود و از نشت روغن جلوگیری می‌کند. فرسوده شدن یا آسیب‌دیدگی این کاسه نمدها، باعث نشتی روغن از این بخش‌ها به بیرون می‌شود. مثلا اگر علت نشتی روغن موتور 206 به خاطر خرابی کاسه نمد انتهای میلنگ باشد، روغن ریزی از سمت راننده و در زیر موتور اتفاق میوفتد.

4. ترک‌خوردگی درپوش سوپاپ

درپوش سوپاپ نقش آب‌بندی بخش فوقانی موتور و جلوگیری از نشت روغن به بیرون را بر عهده دارد. نشتی روغن از بالای موتور  شاید به خاطر خرابی درپوش سوپاپ اتفاق بیوفتد. ترک‌خوردگی یا فرسودگی در این درپوش حتما منجر به نشت روغن می‌شود. این مشکل به خصوص در خودروهای قدیمی‌تر بسیار رایج است و نیاز به تعویض درپوش یا استفاده از مهر و موم جدید دارد.

5. شل بودن یا خرابی درپوش تخلیه روغن

یک علت مهم دیگر از نشتی روغن از زیر موتور میتواند به دلیل شل بودن درپوش تخلیه روغن در بخش زیرین کارتل اتفاق بیوفتد. درپوش تخلیه روغن در زیر کارتل قرار دارد و هر بار که روغن موتور تعویض می‌شود، ممکن است شل شود. اگر درپوش تخلیه به‌درستی محکم نباشد یا دچار آسیب‌دیدگی باشد، نشتی روغن از زیر موتور قابل مشاهد است و باید به سرعت برطرف شود.

خطرات نشت روغن موتور

نشت روغن موتور یکی از اتفاقات بسیار ناگوار است که هر صاحب خودرویی را به دردسر می‌اندازد. روغن ریزی ماشین چه از بالای موتور باشد، چه از زیر موتور، نه تنها عملکرد خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند به سایر اجزای موتور نیز آسیب  جدی وارد کند.

از کاهش مقدار روغن موتور در داخل موتور گرفته تا افزایش هزینه‌های تعویض روغن یا اضافه کردن روغن موتور، تا خرابی قطعات موتور و کاهش کارایی ماشین از خطرات روغن ریزی ماشین هستند. در ادامه بیشتر با خطرات نشت روغن موتور آشنا شوید.

۱. کاهش سطح روغن و افزایش اصطکاک

اولین اتفاقی که پس از روغن ریزی ماشین اتفاق میوفد و بسیار بدیهی است، کاهش سطح روغن موجود در داخل خودرو می‌باشد. یکی از اصلی‌ترین خطرات نشت روغن، کم شدن سطح آن در اجزای موتور است. چون روغن موتور وظیفه کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک موتور را دارد و اگر به وظیفه خود عمل نکند، اصطکاک بین قطعات افزایش یافته و باعث گرم شدن بیش از حد موتور می‌شود.

۲. آسیب به قطعات موتور

نشت روغن به مرور زمان می‌تواند منجر به آسیب دیدن قطعات مختلف موتور شود. به عنوان مثال، اگر نشتی روغن از بالای موتور بروز پیدا کند و در نزدیکی شمع‌ها یا سیستم جرقه‌زنی رخ دهد، ممکن است باعث خرابی شمع‌ها و کاهش عملکرد موتور شود. همچنین می‌تواند با مختل کردن عملکرد کویل، مشکلات دیگری برای ماشین به وجود بیاورد.

۳. افزایش خطر آتش‌سوزی

روغن موتور قابل اشتعال است و نشت آن در نزدیکی بخش‌های داغ موتور می‌تواند خطر آتش‌سوزی را افزایش دهد. اگر روغن به سیستم اگزوز یا قطعات داغ دیگر برخورد کند، ممکن است منجر به آتش‌سوزی شود که می‌تواند خودرو و سرنشینان آن را به خطر بیندازد. یکی از راه‌های تشخیص نشتی روغن موتور و چکیدن آن روی اگزوز، احساس کردن بوی سوختگی روغن است.

۴. افزایش مصرف سوخت

افزایش مصرف سوخت دلایل بسیار گسترده‌ای دارد. اما در شرایطی که نشت روغن باعث کاهش کارایی موتور شود، مصرف سوخت نیز افزایش می‌یابد. در این شرایط، با افزایش اصطکاک و کاهش روان‌کاری قطعات، موتور برای تأمین انرژی بیشتر نیاز به سوخت بیشتری خواهد داشت و در نتیجه علاوه بر افزایش سوخت دیگر قطعات مهم خودرو را تضعیف می‌کند.

راه‌های رفع نشتی روغن موتور

حال که با علت‌ها و خطرات نشت روغن آشنا شدیم، به بررسی روش‌های رفع این مشکل می‌پردازیم. برای رفع نشتی روغن موتور ابتدا باید تشخیص داد که علت روغن ریزی ماشین چیست، سپس برای رفع آن اقدام کرد. به هر حال، اقداماتی که در ادامه در موردشان صحبت می‌کنیم، برای رفع نشتی روغن موتور مفید هستند.

۱. تعویض واشر سرسیلندر

در صورت آسیب‌دیدگی واشر سرسیلندر، تعویض آن الزامی است. این کار نیاز به تخصص دارد و باید توسط مکانیک ماهر انجام شود. استفاده از واشرهای باکیفیت و مقاوم به حرارت نیز عالی است و می‌تواند از بروز مجدد نشت جلوگیری کند.

۲. تعویض واشر کارتل

برای جلوگیری از نشت روغن از بخش زیرین موتور، تعویض واشر کارتل نیز اهمیت دارد. در برخی موارد، ممکن است با استفاده از محصولات آب‌بندی خاص (موم و چسب) این مشکل به‌طور موقت حل شود، اما برای راه‌حل دائمی بهتر است واشر تعویض شود.

۳. تعویض کاسه نمدهای فرسوده

کاسه نمدهای میل‌لنگ و میل‌سوپاپ از بخش‌های مهم برای جلوگیری از نشت روغن هستند. در صورت آسیب‌دیدگی یا فرسودگی این قطعات، تعویض آن‌ها توصیه می‌شود. استفاده از کاسه نمدهای باکیفیت می‌تواند عمر موتور را افزایش دهد و از نشت جلوگیری کند.

4. تعویض درپوش سوپاپ و مهر و موم‌ها

در صورتی که روغن ریزی ماشین ناشی از ترک‌خوردگی یا فرسودگی درپوش سوپاپ است، پس تعویض آن الزامی است. استفاده از مهر و موم‌های جدید می‌تواند از نشت روغن در این بخش جلوگیری کرده و به عملکرد بهتر موتور کمک کند.

5. بررسی و محکم کردن درپوش تخلیه روغن

درپوش تخلیه روغندر زیر کارتل روغن باید پس از هر بار تعویض روغن به خوبی محکم شود. اگر این درپوش آسیب‌دیده باشد، تعویض آن ضروری است. اطمینان از محکم بودن این درپوش می‌تواند به جلوگیری از نشت روغن کمک کند.

6. استفاده از مواد آب‌بندی و تقویت‌کننده‌ها

در برخی موارد، استفاده از محصولات تقویت‌کننده و آب‌بندی مانند افزودنی‌های روغن می‌تواند به کاهش یا جلوگیری از نشت روغن کمک کند. این محصولات به بهبود آب‌بندی واشرها و کاسه نمدها کمک کرده و از فرسودگی آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

نکات پیشگیری از نشت روغن موتور

برای این که با مشکل ناراحت کننده روغن ریزی ماشین مواجه نشوید، بهتر است برخی اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرید:

• تعویض منظم روغن و فیلترها: تعویض منظم روغن و استفاده از فیلترهای باکیفیت می‌تواند به جلوگیری از نشت روغن کمک کند.
• بررسی دوره‌ای واشرها و کاسه نمدها: با بازدید دوره‌ای از این قطعات و تعویض آن‌ها در صورت لزوم می‌توان از بروز نشت جلوگیری کرد.
• اجتناب از رانندگی در شرایط سخت: جاده‌های ناهموار می‌توانند به موتور فشار وارد کرده و باعث آسیب دیدن قطعاتی مانند واشرها و کاسه نمدها شوند.

جمع‌بندی

در این مطلب در مورد یکی از اتفاقات شایع و بسیار خطرناک در دنیای خودرو صحبت کردیم که باعث می‌شود روغن مورد نیاز داخل موتور خودرو تخلیه شود. نشت روغن موتور می‌تواند از بالای موتور و هم از زیر ماشین اتفاق بیوفتد. همچنین علت نشت روغن موتور به عوامل مختلفی بستگی دارد که همه‌ آن‌ها را به خوبی توضیح دادیم.

بهتر است، در صورتی که اگر در زیر ماشین روغن ریخته مشاهده کردید، یا بوی سوختگی شدید روغن موتور احساس می‌کنید یا حتی با نشتی روغن از بالا و سر شمع، وایر و درپوش موتور مواجه هستید، این مشکلات را به سرعت برطرف کنید تا مانع از آسیب رسیدن به دیگر قطعات شده و شما را از شر تعمیر موتور پر هزینه نجات دهد.